Uzależnienie od internetu i komputera.

           W czasie epidemii COVID 19 i wymogu nauki/pracy zdalnej, trudno jest ocenić problem nadmiernego korzystania z komputera i sieci internetowej. Samoizolacja i nikłe kontakty towarzyskie przyczyniają się do ograniczenia możliwości realizacji zainteresowań i zdrowego stylu życia (ruch na świeżym powietrzu, kontakty z ludźmi w „realu”, udział w zbiorowych imprezach, uprawianie sportów).

 Aby zapełnić czas – poza koniecznością korzystania z komputera i Internetu w ramach wykonywanych obowiązków, używamy sieci do kontaktów towarzyskich, poszukiwania wiadomości o aktualnych wydarzeniach, zakupów… gier, oglądania filmów… Spędzamy zdecydowanie więcej czasu przy laptopach, komputerach i telefonach komórkowych. W niezauważalny dla nas samych sposób zaczynamy uzależniać się od tych mediów.

Uzależnienia od Internetu:

1. Doświadczanie intensywnego pragnienia włączenia komputera i wejścia do Internetu.
2. Przeżywanie dyskomfortu psychicznego i fizycznego, jeśli kontakt przez komputer jest niemożliwy.
3. Problemy z kontrolowaniem czasu korzystania z Internetu.
4. Koncentracja życia wokół komputera.
5. Ograniczony czas na alternatywne źródła  przyjemności.
6. Coraz większa potrzeba spędzania czasu w sieci dla osiągnięcia satysfakcji.
7. Korzystanie z komputera i sieci mimo wiedzy o szkodliwości tej czynności dla zdrowia.

Problemy wynikające z korzystania z komputera są przez jednych wyolbrzymiane, przez innych niedoceniane a dla większości stanowią niezrozumiałą abstrakcję. Przesiadywanie przed komputerem, w porównaniu z innymi mogącymi spowodować uzależnienie zachowaniami, takimi jak picie alkoholu czy palenie papierosów, nie jest zasadniczo spostrzegane jako zachowanie negatywne. Dlatego też praktycznie nieuchwytny jest stan przejściowy, gdy osoba nie jest jeszcze uzależniona ale jest już na prostej, szybkiej drodze do rozwinięcia poważnego problemu. Gdy uświadamia ona sobie ze ma problem, lub gdy otocznie to w końcu dostrzeże, może być już głęboko uzależniona.

Zasadniczą istotą uzależnienia od komputera/smartfona/sieci nie jest komputer tylko utrata kontroli w sięganiu po określone formy korzystania z niego. Nie wszyscy korzystający z komputera, nawet bardzo intensywnie, wpadają w psychologiczną zależność. Nie spotyka to np. osób wykorzystujących komputer jako narzędzie pracy.

Człowiek uzależnia się nie od maszyny, tylko od swoich psychicznych, emocjonalnych stanów, jakie powstają w nim na skutek własnej działalności realizowanej dzięki komputerowi i przez komputer. I tak np. miłośnik gier komputerowych może uzależnić się od stanu skoncentrowanego silnego pobudzenia grą, emocjonalnego "haju" i poczucia satysfakcji z wygranej. Dla kogoś innego będzie to pobudzenie seksualne jakie odczuwa przeglądając internetowe strony pornograficzne. Itd., itd.

Zależność od komputera może być niebezpieczna, ponieważ może prowadzić do izolacji społecznej, skrajnego zaniedbania ważnych życiowych spraw, konfliktów rodzinnych i partnerskich, a przede wszystkim może doprowadzić samego uzależnionego do nasilonych w różnych stopniu negatywnych stanów i zaburzeń psychicznych.

Należy podkreślić, że zaprzeczanie iż problem istnieje, pomimo ewidentnych tego oznak, oraz budowanie różnego rodzaju uzasadnień mających na celu udowodnienie tego sobie i otoczeniu, jest typowym zachowaniem osoby uzależnionej.

Objawy uzależnienia od komputera i Internetu:

• próby kontroli i/lub ograniczania czasu spędzonego przed komputerem/w Internecie.
• kłamstwa na temat czasu spędzonego przed komputerem/w Internecie.
• problemy w innych dziedzinach życia (w rodzinie, pracy, szkole, życiu towarzyskim) związane z używaniem komputera/Internetu.
• angażowanie się przy użyciu komputera/Internetu w aktywności, których nie pochwalałaby rodzina lub bliscy.
• potrzeba wydłużania czasu spędzonego przed komputerem/ w Internecie by osiągnąć pożądany poziom satysfakcji lub podniecenia.
• używanie komputera/Internetu by uciec od uczuć.
• doświadczanie stanów euforycznych oraz poczucia winy w wyniku ilości czasu spędzonego przed komputerem/w Internecie.
• doświadczanie niepokoju, bezsenności, rozdrażnienia, zmian nastroju, lub depresji gdy niemożliwe jest użycie komputera/Internetu zgodnie z wcześniejszym planem lub gdy używanie komputera/Internetu zostanie przerwane.
• bycie zaabsorbowanym kupowaniem nowych programów, akcesoriów, dodatków komputerowych.
• finansowe problemy spowodowane korzystaniem z komputera/Internetu (kupowanie sprzętu, oprogramowania, i opłat za Internet).

Rodzaje zachowań związanych z nadużywaniem Internetu:

• Obsesyjne granie w gry komputerowe, zwłaszcza dotyczy to gier on-line.
• Ciągłe porządkowanie informacji na komputerze.
• Ciągłe rozbudowywanie komputera, aby był szybszy, lepszy.
• Oglądanie, kupowanie, kopiowanie pornografii komputerowej.
• Hazard on-line.
• Relacje internetowe – zawieranie przyjaźni, czaty, kawiarenki internetowe itp.
• Aukcje internetowe.
• Zakupy w sieci.
• Ściąganie z Internetu programów, filmów i muzyki.

Wszystkie te czynności mogą stanowić problem jeśli:

• pochłaniają zbyt wiele czasu,
• stanowią jedyny sposób radzenia sobie z problemami w realu,
• powodują problemy w funkcjonowaniu (pracy, szkole, nauce, relacjach społecznych i uczuciowych),
• odbywają się kosztem innych ważnych aktywności życiowych.

 

Sygnały ostrzegawcze:

1. Zmiany w samopoczuciu fizycznym: bóle głowy, bóle mięśni, przemęczenie i poczucie osłabienia, problemy ze snem (zasypianiem), sny związane z aktywnością w sieci.
2. Zmiany w samopoczuciu psychicznym: uczucie stałego napięcia i rozdrażnienia, narastające uczucie złości bez powodu, huśtawki nastroju, poczucie monotonii życia bez Internetu, zwiększony niepokój, nieokreślony lęk, apatia, obojętność, użalanie się nad sobą, fantazjowanie na temat siebie, myślenie życzeniowe.
3. Zmiany w trybie życia: zaniedbywanie zwyczajów panujących w domu, odkładanie ważnych czynności codziennych i planowanych zajęć, ucieczka w samotność.
4. Zmiany w relacjach z ludźmi: narastanie konfliktów z innymi, nieuzasadnione pretensje do innych, przeżywanie złości w relacjach z bliskimi, zmiana w kontaktach – poszukiwanie ludzi z podobnymi problemami, odrzucanie pomocy innych ludzi, skupianie się na problemach innych osób w sieci, izolowanie się od ludzi mających inne zainteresowania.

Proces uzależniania od sieci (Internetu), komputera, laptopa, smartfona jest długotrwały i często niezauważalny dla otoczenia i samej osoby uzależnionej. Jeśli jednak obserwujemy u bliskich lub u siebie samego niepokojące objawy uzależnienia (wymienione powyżej) należy szukać pomocy terapeuty uzależnień, psychologa lub lekarza specjalisty.

 

Opracowała Anna Pańczyk

w oparciu o literaturę tematu

uzależnień.